Η λήξη της πενταετούς συμφωνίας μεταξύ της ουκρανικής εταιρείας Naftogaz και της ρωσικής Gazprom, με τη διακοπή της ροής ρωσικού φυσικού αερίου μέσω Ουκρανίας, αποτελεί μια κρίσιμη εξέλιξη για την Ευρώπη, την Ελλάδα και κατά συνέπεια τη Ζάκυνθο. Αυτή η εξέλιξη σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής όπου η ΕΕ εξαρτιόταν από φθηνό ρωσικό αέριο, ενώ οι επιπτώσεις της είναι στρατηγικές, συμβολικές και οικονομικές.
Οι συνέπειες για την Ελλάδα
Η Ελλάδα, αν και έχει διαφοροποιήσει τις πηγές προμήθειας φυσικού αερίου μέσω της χρήσης υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από το Κατάρ και τις ΗΠΑ, καθώς και μέσω αγωγών από τη Νορβηγία, εξακολουθεί να εξαρτάται από διεθνείς ενεργειακές ροές. Το τέλος της ροής μέσω Ουκρανίας ενδέχεται να αυξήσει τις τιμές του φυσικού αερίου, δεδομένης της μειωμένης προσφοράς, επηρεάζοντας τόσο τις επιχειρήσεις όσο και τα νοικοκυριά.
Η Ελλάδα συμμετέχει στον ενεργειακό σχεδιασμό της ΕΕ, με εναλλακτικές οδούς όπως η ενεργοποίηση του αγωγού TAP και η διασύνδεση με το Trans-Balkan route. Ωστόσο, η ενεργειακή επάρκεια απαιτεί συνεχείς επενδύσεις και στρατηγικές αποφάσεις, καθώς η εξάρτηση από εισαγόμενη ενέργεια αυξάνει το ρίσκο της οικονομικής και γεωπολιτικής αστάθειας.
Οι συνέπειες στη Ζάκυνθο
Η Ζάκυνθος, ως τουριστικός προορισμός και νησί που εξαρτάται από την ενέργεια για την εξυπηρέτηση τουριστικών και αγροτικών δραστηριοτήτων, ενδέχεται να δει αυξήσεις στα ενεργειακά κόστη. Τα υψηλότερα κόστη ενέργειας ενδέχεται να επηρεάσουν την τουριστική βιομηχανία, αυξάνοντας τις τιμές υπηρεσιών και προϊόντων.
Παράλληλα, η εξάρτηση από το φυσικό αέριο για θέρμανση και ηλεκτροδότηση σημαίνει ότι οι αυξήσεις στις τιμές θα επηρεάσουν και τα τοπικά νοικοκυριά. Η ανάγκη για μεγαλύτερη ενεργειακή αυτάρκεια στη Ζάκυνθο, μέσω επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως τα φωτοβολταϊκά, είναι πλέον πιο επιτακτική από ποτέ.
Τα λάθη του παρελθόντος και η σημερινή πρόκληση
Η κυβέρνηση, στο παρελθόν, επικεντρώθηκε σε επενδύσεις που αύξησαν την εξάρτηση της χώρας από το φυσικό αέριο, αγνοώντας τους κινδύνους που προέκυπταν από τη γεωπολιτική αστάθεια. Παρότι έχουν γίνει διορθωτικές κινήσεις, όπως η αύξηση των αποθεμάτων LNG και η ενίσχυση της συνδεσιμότητας με άλλες πηγές, η εξάρτηση της χώρας από εισαγόμενη ενέργεια παραμένει υψηλή.
Η γεωπολιτική και οικονομική σημασία
Η διακοπή του ρωσικού αερίου είναι μια υπενθύμιση της γεωπολιτικής σημασίας της ενεργειακής ασφάλειας. Ο ανταγωνισμός για εναλλακτικές πηγές ενέργειας ενδέχεται να αυξήσει την πίεση στις μικρότερες χώρες, όπως η Ελλάδα, που καλούνται να ισορροπήσουν μεταξύ οικονομικής επιβίωσης και γεωπολιτικών δεσμεύσεων.
Η πρόκληση για τη χώρα είναι να προχωρήσει με ταχείς ρυθμούς σε μια πιο βιώσιμη και ενεργειακά αυτόνομη πολιτική, περιορίζοντας τους κινδύνους που συνεπάγονται οι εξωτερικές εξαρτήσεις. Η Ζάκυνθος, ως μικρογραφία των εθνικών προκλήσεων, μπορεί να γίνει πρότυπο επενδύσεων σε ανανεώσιμες πηγές, ενισχύοντας την τοπική οικονομία και μειώνοντας την εξάρτηση από τα εισαγόμενα καύσιμα.