Τα τελευταία χρόνια, η Ζάκυνθος – όπως και πολλές άλλες περιοχές της Ελλάδας – αντιμετωπίζει μια εκρηκτική άνοδο του κόστους ζωής, με επίκεντρο τα ενοίκια. Το φαινόμενο έχει φτάσει σε σημείο που ένας εργαζόμενος στον τουριστικό τομέα, με βασικό μισθό γύρω στα 800 ευρώ, να χρειάζεται να καταβάλει έως και 700 ευρώ για ένα σπίτι που συχνά δεν πληροί βασικές προϋποθέσεις άνεσης. Σε συνδυασμό με την άνοδο των τιμών στα τρόφιμα, το κόστος ζωής γίνεται μη βιώσιμο.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
1. Άνοδος του τουρισμού και βραχυχρόνια μίσθωση:
Η ανάπτυξη της τουριστικής βιομηχανίας και η δημοτικότητα πλατφορμών όπως το Airbnb έχουν οδηγήσει πολλούς ιδιοκτήτες να στρέφονται προς τη βραχυχρόνια μίσθωση. Αυτό μειώνει τη διαθεσιμότητα κατοικιών για μακροχρόνια μίσθωση, αυξάνοντας τα ενοίκια.
2. Έλλειψη ρυθμίσεων στην αγορά ακινήτων:
Η έλλειψη ελέγχου στη ρύθμιση των τιμών των ενοικίων, σε συνδυασμό με την ανεπαρκή κοινωνική πολιτική για τη στήριξη χαμηλόμισθων, επιτρέπει την ανεξέλεγκτη άνοδο των τιμών.
3. Γενικευμένη ακρίβεια:
Η παγκόσμια ενεργειακή κρίση, οι αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και η μετακύλιση των αυξήσεων στο κόστος παραγωγής τροφίμων έχουν οδηγήσει σε γενική ακρίβεια. Στα νησιά, το φαινόμενο είναι ακόμα πιο έντονο λόγω του κόστους μεταφορών.
4. Ανεπαρκείς επενδύσεις σε προσιτή στέγαση:
Οι επενδύσεις σε κοινωνική και προσιτή στέγαση είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Τα ενοίκια διαμορφώνονται αποκλειστικά από την προσφορά και τη ζήτηση, χωρίς να υπάρχει καμία παρέμβαση για την προστασία των εργαζομένων.
Ποιες είναι οι συνέπειες;
1. Μετανάστευση στα χωριά:
Όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις πόλεις και να αναζητήσουν πιο οικονομικές επιλογές διαβίωσης στην ύπαιθρο. Αυτό, ωστόσο, καθιστά δυσκολότερη την πρόσβαση στους χώρους εργασίας, αυξάνοντας τα έξοδα μετακίνησης.
2. Έλλειψη εργαζομένων στον τουρισμό:
Η οικονομική πίεση και η έλλειψη προσιτής στέγασης ενδέχεται να οδηγήσουν σε σοβαρές ελλείψεις εργατικού δυναμικού στον τουριστικό τομέα, έναν από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας.
3. Κατάρρευση τοπικών οικονομιών:
Αν συνεχιστεί η αύξηση των τιμών χωρίς παράλληλη αύξηση των μισθών ή προσφορά προσιτής στέγασης, η οικονομική δραστηριότητα μπορεί να μειωθεί. Η τουριστική ανάπτυξη, αντί να ενισχύει την κοινωνία, θα οδηγήσει σε αποψίλωση των τοπικών κοινοτήτων.
4. Αύξηση της κοινωνικής δυσαρέσκειας:
Η έντονη πίεση στα οικονομικά των νοικοκυριών δημιουργεί κοινωνικές εντάσεις, φαινόμενα φτώχειας και περιθωριοποίησης.
Τι μπορεί να γίνει;
1. Ρυθμίσεις στη βραχυχρόνια μίσθωση:
Η κυβέρνηση θα μπορούσε να θέσει όρια στη βραχυχρόνια μίσθωση και να παρέχει κίνητρα για μακροχρόνιες ενοικιάσεις σε λογικές τιμές.
2. Επενδύσεις σε κοινωνική στέγαση:
Δημιουργία προσιτών κατοικιών για τους εργαζόμενους στον τουρισμό, με συνεργασία δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
3. Αύξηση μισθών:
Προσαρμογή των μισθών στον τουριστικό τομέα ώστε να ανταποκρίνονται στο αυξανόμενο κόστος ζωής.
4. Φορολογικά κίνητρα:
Μείωση του ΦΠΑ στα τρόφιμα και τις βασικές υπηρεσίες για τα νησιά, ώστε να μειωθούν οι τιμές των αγαθών.
5. Στήριξη της αγροτικής παραγωγής:
Ενίσχυση της τοπικής αγροτικής παραγωγής ώστε να μειωθεί η εξάρτηση από τις εισαγωγές και να μειωθούν οι τιμές των τροφίμων.
Τι θα γίνει αν δεν υπάρξει παρέμβαση;
Αν συνεχιστεί η τρέχουσα κατάσταση, είναι πιθανό να δούμε:
• Ερήμωση των τουριστικών περιοχών από μόνιμους κατοίκους.
• Μείωση της τουριστικής ποιότητας λόγω έλλειψης εργαζομένων.
• Αύξηση της φτώχειας και των κοινωνικών ανισοτήτων.
Η προσαρμογή στις νέες συνθήκες είναι αναγκαία. Η Ζάκυνθος και κάθε περιοχή που στηρίζεται στον τουρισμό χρειάζονται ισορροπημένη ανάπτυξη, με σεβασμό στις ανάγκες των κατοίκων και των εργαζομένων. Αν δεν υπάρξουν άμεσα μέτρα, το μέλλον προμηνύεται δύσκολο τόσο για τους ανθρώπους όσο και για τις τοπικές οικονομίες.